Rritja e pagave nga janari, mund të sfidohet në Gjykatën Kushtetuese

Vendimi i kryeministrit Albin Kurti për të rritur pagat e sektorit publik, planifikuar të nisë në janar dhe të vijojë në korrik, mund të përballet me shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese. Përfaqësues të shoqërisë civile dhe ekspertë të ekonomisë kanë ngritur shqetësime mbi bazën ligjore të këtij vendimi, duke e konsideruar të ndikuar nga motivet zgjedhore, sipas raportimit të Radio Evropa e Lirë.

Ehat Miftaraj, nga Instituti i Kosovës për Drejtësi (IKD), dhe Mejdi Bektashi, profesor i ekonomisë në Universitetin e Prishtinës, paralajmërojnë se vendimi për rritje pagash mund të sfidohet në Kushtetuese. Ata nënvizojnë se nëse kjo gjykatë konstaton shkelje ligjore, vendimi mund të shfuqizohet, dhe pagat do të mbeten në nivelin aktual.

Kryeministri Kurti, më 29 tetor, njoftoi se rritja e pagave do të realizohet në dy faza, përkatësisht me 55 euro nga janari dhe 55 euro të tjera nga korriku, përmes rritjes së nivelit të koeficientit për njësi, ndërsa vlera e koeficientit do të mbetet 110 euro. Ligji aktual për pagat në sektorin publik ndalon ndryshimet në nivelin e koeficienteve, të cilat sipas nenit 42 nuk mund të ndryshohen, por mund të rritet vetëm vlera monetare e koeficientit.

“Nuk ka nevojë të jesh as ministër, as jurist, por qytetar i thjeshtë… dhe nëse lexon nenin 42, kupton mënyrën se si është propozuar rritja… Qeveria rindërton një strukturë të re, duke u ofruar koeficient shtesë koeficienteve aktuale,” deklaroi Miftaraj për Radion Evropa e Lirë.

Ministri i Financave, Hekuran Murati, në mbledhjen e Qeverisë më 30 tetor, shpjegoi se në projektligjin për buxhetin e vitit 2025 është shtuar një dispozitë që e rregullon këtë çështje, duke lejuar rritjen e koeficientit me 0.5 njësi në janar dhe 0.5 njësi të tjera në korrik.

Nëse projektligji për buxhetin miratohet nga Kuvendi, 10 ose më shumë deputetë mund ta dërgojnë për shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese brenda tetë ditësh, ose 30 deputetë mund ta kontestojnë atë brenda gjashtë muajsh nga hyrja e ligjit në fuqi.

Nëse masa për rritje të pagave përfundon në Gjykatën Kushtetuese, kjo e fundit do të ketë deri në gjashtë muaj për të vendosur mbi kushtetutshmërinë e saj. Miftaraj shpjegon se, “nëse Gjykata vlerëson se vendimi është në kundërshtim me Kushtetutën, atëherë shfuqizohet në kohën kur e merr ajo vendimin dhe pagat kthehen në shumën e mëparshme.” Në një variant tjetër, gjykata mund të lejojë që pagat të mbeten të njëjta, duke kërkuar vetëm rishikimin e shumës monetare të koeficientit, pa ndërhyrë në nivelizimin e tij.

Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, paga mesatare bruto në sektorin publik në vitin 2023 ishte 730 euro, ndërsa neto rreth 630 euro. Në sektorin privat, pagat janë dukshëm më të ulëta.